Hukuk Kuralları

Hukuk Kuralları

Toplumda herkesin uymakta yükümlü olduğu, devlet destekli yaptırıma sahip kurallara hukuk kuralları denir.

Hukuk kuralları:

1-Emredici Kurallar

Aksine bir hukuki işlem yapılması mümkün olmayan kurallardır. Kişisel irade ile değiştirilemez veya bertaraf edilemez.

2-Yedek Kurallar

Emredici hukuk kurallarının tam açıklamadığı veya boş bıraktığı alanlarda kullanılan kurallardır.

 a)Tamamlayıcı Kurallar

Taraflar bir sözleşme yaptıkları zaman birinci derecedeki noktalarda anlaşıp ikinci derecedeki noktalardan söz etmezlerse ve bu noktaları tamamlayan bir hukuk kuralı varsa bu kural tamamlayıcıdır.

b)Yorumlayıcı Kurallar

Tarafların hukuki bir işlemde kullandıkları ve ne anlama geldiğini açıklamadıkları hususlara ilişkin bir hüküm kanunda öngörmüşse o hüküm yorumlayıcıdır.

3-Tanımlayıcı Kurallar

Bir hukuki kavramın, bir müessesenin hangi anlama geldiğini açıklayan kurallardır. Hukuku dinamik halden statik hale getirirler, yorumu kapatıp sınırlar çizerler. 

Hukuk Kurallarının Belirgin Özellikleri

Hukuk kurallarının, genel, soyut, kişilik dışı, sürekli ve caydırıcı kurallar olduğu sıklıkla vurgulanmaktadır. Hukuk kuralının emredici bir irade içerdiği, emredici nitelikte görünmeyen hukuk kurallarında dahi bu emredici iradenin ve normatifliğin bulunduğu da altı çizilen bir husustur. Keza, hukukun, insanların dışa yansıyan davranışlarıyla ilgilendiği de yaygın olarak öne çıkarılan bir yöndür. 

Kaynak: Hukukun Temel Kavramları-I Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 1465

Hukuk Kurallarını Kim Belirler?

Kanun çıkarmak, yani hukuk kuralı koymak esas itibariyle yasama organının yetkilerinden ise de, kamu hizmetlerinin yürütülmesi bakımından belli bazı kuralları koyma yetkisi Anayasa tarafından yürütme organına da tanınmış bulunmaktadır. Bunu, yasama yetkisinden ayırmak için düzenleme yetkisi adı verilmiştir. Düzenleme yetkisi kullanılarak çıkarılan tebliğ* ve yönetmelikler, kanun hükmünde kararnamelerin aksine, yasama organının onayına sunulmazlar ve kanuna aykırı hükümler taşıyamazlar. Bu yetki uyarınca çıkarılan tebliğ* ve yönetmelikler de hukuka kaynaklık ederler. Bunların yanı sıra bir de dernek veya ortaklık gibi özel hukuk tüzel kişilerinin tüzük ve yönetmelikleri vardır ki, bunlar, hukuk kaynağı olmayıp; özel hukukla ilgili bireysel tasarruflar veya işlemlerdir.

Kaynak: Bilge, Necip 2000: 55 (* Tüzük kelimesi vardı.)

Normatiflik: Yasaklama içerme

Normatif: Emredici değerler ve davranış standartları. (Bir şeyin ne olduğu ile değil de nasıl olması gerektiği ile ilgilidir.)